Een strenge winter is goed voor de bodem en zorgt dat ziekteverwekkers onschadelijk worden gemaakt. Lees ons winterblog.
Waarom landbouwers van strenge winters houden
Strenge winters, ze worden zeldzamer. Ook het najaar van 2022 was extreem zacht. Tot er in half december een periode van vorst kwam. Moet je als agrariër nu blij zijn met vorst of juist niet. Zeker is dat een periode met flink vorst een aantal belangrijke voordelen kent.
Bodemstructuur
Bekend is dat vorst een positief effect heeft op de bodemstructuur van vooral kleigrond. Het water in de kleigrond zet uit (en wordt ijs) en drukt als het ware de kleibrokken kapot. Bedenk echter dat een paar graden vorst niet zoveel doet. Water bevriest sneller dan de kleibodem. Dus pas bij een echt strenge winter merk je het effect doordat de vorst tot diep in de grond door wist te dringen.
Onkruiddruk
In een koude winter kiemen er minder onkruiden. Hierdoor zijn akkers in het voorjaar minder groen. Of dat een voor- of nadeel is, valt moeilijk te zeggen. De kans op meer onkruiden verder in het jaar wordt dan immers groter. Het is zeker niet zo dat onkruiden en onkruidzaden kapot vriezen. Diverse onkruiden groeien als de temperatuur boven nul blijft gewoon door. Denk aan vogelmuur, klein kruiskruid en veldkers. Dat geldt ook voor sommige grassen.
Effect op ziektedruk
Bekend is dat zachte winters zorgen voor een hogere phyotpthoradruk in aardappelen. Besmette knollen die in de grond overblijven of daar worden geïnfecteerd zijn vroege bronnen van besmetting. Als het flink vriest, bevriezen de knollen en is dit risico er niet. Ook sporen van gele roest in granen worden door vorst gedood waardoor er minder verspreiding in het voorjaar is.
Vorst heeft verder invloed op de overwintering van bladluizen. In warme winters overwinteren bladluizen zowel als ei en bladluis. In koude winters overleven alleen de eieren. Voor bijvoorbeeld de bietenteelt is dit gunstig. De virusoverdracht komt later op gang. De kans op vergelingsziekte, een virusziekte die wordt overgebracht door bladluizen is hierdoor minder groot. Ook bronnen van het vergelingsvirus zoals onkruiden en opslag van bieten worden mogelijk door de vorst gedood. Ook voor de bollenteelt en de aardappelteelt geldt dat de virusdruk over het algemeen lager is na een strenge winter.
Schade aan grasland en wintergranen
Strenge vorst kan schade aan grasland en granen veroorzaken. Toch valt dit over het algemeen mee. Zeker als de gewassen voor de vorst zijn bedekt met een laag sneeuw. Schade vindt vooral plaats bij strenge vorst en in percelen met een slechte structuur waar mogelijk eerder al wateroverlast was. De kans dat planten dan kapot vriezen is groter.
Strenge winters gunstig?
Per saldo zijn strenge winters gunstig voor de landbouw. Met belangrijke voordelen op het terrein van ziektedruk (schimmels en insecten) en voor de structuur van de bodem (alleen bij strenge en langdurige vorst). Een winter die duurt tot in maart, kan wel ongunstig uitpakken met bijvoorbeeld uitstel van voorjaarswerkzaamheden en mogelijk een wat korter groeiseizoen. Dergelijke omstandigheden zijn er de afgelopen decennia nauwelijks geweest. Maar het valt zeker niet uit te sluiten dat dit – ondanks de klimaatverandering – nog gaat gebeuren.
