Mieszanie środków ochrony roślin i nawozów

Mieszanie ŚOR i nawozów – o czym warto wiedzieć

Tworzenie mieszanin agrochemikaliów wymaga precyzji oraz przestrzegania zasad ich komponowania. Łączenie różnych chemikaliów, to zadanie trudne. Jednak stosowanie więcej niż dwóch substancji w jednym zabiegu umożliwia ograniczenia kosztów. To przy założeniu, że samo mieszanie preparatów zostanie przeprowadzone zgodnie z wszelkimi zasadami. Nieprawidłowy dobór preparatów czy mieszanin z nawozami może skutkować… większymi kosztami. 

Główne zasady mieszania agrochemikaliów

Połączenie kilku substancji jest dopuszczone prawnie, chyba że zastrzeżenia łącznego ich stosowania są zamieszczone na etykiecie produktu. Końcowa odpowiedzialność za skuteczność utworzonej mieszaniny spoczywa na użytkowniku, który na proces mieszania się decyduje. Połączenie różnych chemikaliów w jednym zbiorniku nie może prowadzić do pogorszenia jej jakości użytkowej oraz funkcyjnej. 

Na prawidłowo sporządzoną mieszaninę wpływ mają: formulacja preparatu, kolejność mieszania składników oraz roztwór do którego wprowadzamy środki ochrony roślin (woda lub roztwór nawozu). Aby uniknąć niepowodzeń należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

1. Wstrząsnąć zawartość preparatu w opakowaniu, jeśli występuje w stanie płynnym.
2. Należy uważnie przeczytać etykiety stosowania środków.
3. Na początku zawsze należy wypełnić zbiornik do 50 -70% objętości (bardzo ważne) wodą wykorzystywaną do zabiegu. Dlaczego? Posłużmy się przykładem. Wypełnienie zbiornika wodą w ilości mniejszej niż 50% objętości zbiornika przy łączeniu połączenia glifosatu z 2,4D może skutkować wytrąceniem się trudno rozpuszczalnego osadu. Szczególnie duże problemy pojawiają się, gdy objętość zbiornika zapełniona przez wodę nie przekracza 20%. 
4. Podczas pracy mieszadła można dodawać środki poprawiające jakość wody (jej kondycjonowanie, modyfikacja pH, twardość). 
5. Dodaje się nawozy mineralne do nawożenia dolistnego, w formie płynnej lub zawiesinowej (mocznik, siarczan magnezu siedmiowodny, siarczan magnezu jednowodny, nawozy fosforowe, potasowe oraz mikroelementowe).
6. Dodajemy substancje czynne jako proszek lub granulat do tworzenia zawiesin w kolejności WP,  WG, SC i dalej substancje, które tworzą emulsje (EC, EG, EW, SE) oraz substancje tworzące roztwory w wodzie (SL, SP, SG). 
7. Jeśli na początku dodajemy preparaty o formulacji suchej (WG, SG, DF), kolejne preparaty dozuje się do zbiornika po upływie 3 do 5 minut. Ważne jest, aby nie spieszyć się z dodawaniem kolejnych substancji, szczególnie tych, których substancje aktywne bardzo długo i bardzo słabo rozpuszczają się w wodzie. Jeśli nawet produkt uległ dyspersji nie oznacza, że rozpuścił się całkowicie. Co więcej, produkty nie rozpuszczają się i mieszają w całej objętości w tym samym czasie, zwykle trwa to ok. 2 min. lub dłużej, jeśli temperatura wody jest niższa niż 5,5 ^oC.
8. Po zakończeniu dodawania środków chemicznych można uzupełnić wodę do stanu pełnego oraz na końcu można dodać adiuwant. 

Zawiesiny, emulsje i mieszadło

Należy pamiętać o tym, że formulacje stałe i zawiesinowe substancji chemicznych należy ciągle mieszać przed i w trakcie wykonywania zabiegu. Wśród tych typów substancji zalicza się granule do sporządzania zawiesiny wodnej (WG), proszek do sporządzania zawiesiny wodnej (WP), zawiesina olejowa do rozcieńczania wodą (OD), zawiesina kapsuł do rozcieńczania wodą (CS), koncentrat zawiesinowy do rozcieńczania wodą (SC). Wszystkie te substancje z czasem będą opadały na dno zbiornika. 

Preparaty chemiczne w formie proszków do sporządzania zawiesin wodnych, koncentratów zawiesinowych, past należy uprzednio rozprowadzić w małej ilości wody sporządzając gęstą papkę, następnie rozcieńczyć ją do konsystencji płynnej. Wstępne rozcieńczenie przeprowadza się również dla preparatów płynnych. Ogólna proporcja rozpuszczanych preparatów przed wlaniem do zbiornika powinna wynosić 1:5. Tak przygotowane konsystencje wprowadza się do częściowo wypełnionego zbiornika wodą lub roztworem nawozu. 

Sporządzanie cieczy roboczej należy wykonywać powoli przy włączonym na maksymalną wydajność mieszadle. Łączne stosowanie więcej niż dwóch agrochemikaliów zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia niekontrolowanych reakcji fizykochemicznych w cieczy użytkowej oraz możliwość uszkodzenia roślin. Jedną z zasad jest unikanie połączeń preparatów w formie proszków do sporządzania zawiesin wodnych lub koncentratów zawiesinowych z preparatami w formie płynu do sporządzania emulsji.

Testujemy mieszanie… w słoiku

Jeśli stosujemy po raz pierwszy preparat chemiczny oraz nie mamy rekomendacji jego mieszalności z innymi preparatami oraz nawozami, należy przeprowadzić test słoikowy, celem ustalenia kompatybilności. Zamiast dużej ilości sprawdzamy mieszalność w małej objętości z zachowaniem odpowiednich proporcji oraz kolejności mieszania podanej powyżej. Jeżeli dawka preparatu wynosi 1 l/ha przy wydatku cieczy użytkowej 300 l/ha, odmierzamy 3 ml preparatu oraz dopełniamy objętość do 1 l. Tak przygotowaną mieszaninę mieszamy poprzez odwracanie słoika 100 razy, następnie pozostawiamy na okres co najmniej 30 minut, a najlepiej przez okres całej nocy. Jeśli po okresie 30 min zauważymy zmiany fizyczne, wstrząsamy całość ponownie w celu upewnienia się czy mieszanina jest kompatybilna. Przeprowadzenie testu słoikowego pozwala nam rozstrzygnąć o kompatybilności fizycznej mieszaniny. W przypadku fizycznej niekompatybilności zachodzi rozwarstwienie mieszaniny lub szybsze opadanie stałych cząstek, oba te procesy będą powodowały zapychanie filtrów, dysz, filterków zainstalowanych w dyszach. Dodatek wody i rozcieńczanie nie będzie skuteczne jeśli powstały już osady lub kłaczki. Z drugiej strony trzeba pamiętać że test słoikowy nie weryfikuje kompatybilności chemicznej mieszanych substancji.

Najskuteczniejszą metodą oceny polowej efektywności mieszaniny agrochemikaliów jest przeprowadzenie testu polowego na małym areale, w którym ocenimy skuteczność oraz fitotoksyczność mieszaniny. 

Mieszanie nawozów z pestycydami (przykłady)

W praktyce bardzo często chcemy łączyć zabiegi ochrony z odżywianiem. Jednakże nie wszystkie nawozy są kompatybilne z substancjami aktywnymi środków ochrony roślin. Dla przykładu poniżej kilka sprawdzonych rozwiązań. 

Nawóz zawiesinowy NPK z mikroelementami (Wuxale macromix) można stosować przy intensywnym mieszaniu z substancjami: epoksykonazol (EC), propachizafop (SC), azoksystrobina (SC), pinoxaden (EC), mankozeb, CCC, nikosulfuron (OD), tau-fluwalinat (EW), flutalonil (SC), Metalaksyl (MZ), jodosulfuron metylosodowy (OD), diflufenikan chlorotoluron (SC). 

Nawozy zawiesinowe zawierające Mg (Wuxal Mg) możemy mieszać z substancjami: propachizafop (SC), pinoxaden (EC), tiachlopryd (OD), bromoksynil (SC), etefon, CCC, chlorantraniliprol (SC), mankozeb (WG), protiokonazol (EC), metamitron (SC), jodosulfuron metylosodowy (WG), spiroksamina (EC), lambda-cyhalotryna.

Nawóz zawiesinowy o wysokiej koncentracji boru (B) Wuxal boron plus możemy zmieszać z następującymi substancjami: mankozeb (WG), cymoksanil (WG), deltametrna, tetrakonazol (EC), benzowindyflupyr, protiokonazol, trifloksystrobina (WG), cykloksydym (EC), bifenoks (SC), zeta-cypermetryna (EW), metamitron (SC), flufenacet (SC), propamokarb (SC), fluopikolid (SC), nikosulfuron, tau-fluwalinat (EW), kaptan (SC), trineksapak etylu, azoksystrobina (SC), pirymikarb (WG).

Nawóz zawiesinowy o wysokiej zawartości Zn (Wuxal cynk) możemy zmieszać z następującymi substancjami: propachizafop (SC), bromoksynil (SC), etefon, miedź w formie trójzasadowego siarczanu miedzi II, mankozeb (WG), cymoksanil (WP), protiokonazol (EC), fluoksastrobina (EC), jodosulfuron jodometylowy (WG), nikosulfuron, lambda-cyhalotryna, chlorek mepikwatu, proheksadion wapnia, trineksapak etylu, mandipropamid (SC), proquinazid (EC).

Nawóz zawiesinowy mikroelementowy B, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn (Wuxal mikro) można zmieszać z następującymi substancjami: epoksykonazol (EC), propachizafop (SC), cymoksanil, diflufenikan (WG), metsulfuron metylu (WG), jodosulfuron metylosodowy(WG), mezosulfuron metylowy (WG), protiokonazol (EC), biksafen (EC), pinoksaden (EC), bentazon SL, etefon, metkonazol (SL), miedź w postaci wodorotlenku miedzi II, chlorantraniliprol (SC), cymoksanil (WG), deltametryna, mankozeb (WG), metamitron (SC).

Warto pamiętać

Przykładem mieszaniny, której nie będziemy w stanie zaaplikować jest zmieszanie substancji 2,4-D oraz siarczanu cynku, takie połączenie powoduje powstanie zielonego osadu stałego o bardzo niskiej rozpuszczalności, bardzo trudnej do wyczyszczenia z filtrów, dysz aplikacyjnych, zaworów kontrolnych. 

Stosowanie glifosatu nie zawsze oznacza, że skuteczność w zwalczaniu chwastów będzie na wysokim poziomie, obecność niektórych pierwiastków w wodzie deaktywuje substancję. Wśród pierwiastków deaktywujących substancję należy wymienić wapń (np. dodatek saletry wapniowej), oraz sole zawierające magnez, cynk, mangan, miedź. Nie należy również łączyć herbicydów sulfonylomocznikowych z insektycydami fosforoorganicznymi, MCPA z fenoksapropem, siarczanu miedzi z herbicydami na bazie soli dimetyloaminowej.

Podsumowując, stworzenie dobrej mieszaniny nie należy przeprowadzać w pośpiechu, należy przestrzegać wszelkich zasad mieszania w celu uniknięcia komplikacji podczas aplikacji oraz fitotoksyczności dla roślin.

Literatura:

1. Pruszyński S. 1999: Łączne stosowanie agrochemikaliów w uprawach rolniczych. IOR Poznań.
2. Whitford F. 2018: Avoid Tank Mixing Errors. A Guide to Applying the Principles of
   Compatibility and Mixing Sequence. edustore.purdue.edu.